Manifa Śląska jest kolektywem feministycznym z Katowic. Działamy od 2006 roku. Podejmujemy różne tematy, choćby klauzulę sumienia, z którą walczymy od lat. W zakresie naszych zainteresowań leżą prawa kobiet, przeciwdziałanie przemocy seksualnej , domowej i systemowej, ochrona środowiska, wspieranie kultury śląskiej i społeczności LGBT oraz świeckość państwa. Jesteśmy w opozycji do kościoła katolickiego, PiS-u i wszelkich reżimów.
Wysyłam nasze propozycje w kwestii ustawy przywracającej prawa pacjentkom w związku z klauzulą sumienia.
Izabela Krzyczkowska, Manifa Śląska
Założenia do „Ustawy o ochronie praw pacjentek przed skutkami klauzuli sumienia”
Śląska Manifa już od 3 lat upomina się o likwidację klauzuli sumienia lub znaczne jej ograniczenie wskazując, że jest to rodzaj przemocy systemowej wobec kobiet. Klauzula sumienia jest oczywiście zgodna z prawem i wynika z źle pojętej wolności wyznania. Jest bowiem formą opresji i przemocy systemowej wobec kobiet. Uważamy, że pacjentka powinna odzyskać swoje prawa w opiece medycznej i to jej dobro powinno być celem opieki lekarskiej, a nie katolickie sumienie lekarza. Pacjentka nie może stać na straconej pozycji w sytuacji stosowania klauzuli sumienia, nie może czuć się zagrożona i niepewna, co do otrzymania opieki medycznej. Klauzula sumienia jest sprawą lekarza, a nie problemem pacjentki, dlatego ochrona słabszej strony, czyli pacjentki, jest obowiązkiem państwa polskiego.
Klauzula sumienia została ostatecznie potwierdzona wyrokiem TK w 2015 roku. Niestety, TK pochylił się tylko nad losem lekarzy, którzy mają katolickie sumienie i w związku z tym nie chcą wykonywać niektórych procedur medycznych. Piękną ideę prawa każdego obywatela do postępowania według swojego sumienia, przyciemnia fakt, że tego prawa zostały pozbawione kobiety w opiece medycznej. Ich leczenie uzależnione zostało od poglądów religijnych lekarza. Należy dodać, że klauzula sumienia dotyczy tylko pracowników medycznych o poglądzie katolickim, a jej ofiarami są kobiety. Mężczyznom nikt nie odmawia sprzedania prezerwatyw, czy wazektomii. Panowie nie spotykają się ze sprzeciwem sumienia, kiedy chcą kupić środki na potencję – nikt nie pyta ich o zdrowie i przeciwwskazania. Sumienie katolickie odzywa się, kiedy po antykoncepcję lub aborcję zgłasza się kobieta.
Skutki klauzuli sumienia dla zdrowia i praw kobiet:
1) Jest to forma przemocy systemowej ze strony prawa
2) zagrożenie zdrowotne, np.: przerwanie terapii farmakologicznej lekami hormonalnymi
3) bezpośrednie zagrożenie życia w trakcie ciąży, jeżeli dojdzie do nagłego pogorszenia się stanu zdrowia kobiety w ciąży
4) sprzyjanie przestępczości seksualnej – lekarz z klauzulą sumienia nie chce wypisywać antykoncepcji awaryjnej i sprzeciwia się usuwaniu ciąży z gwałtu
5) zagrożenie w czasie porodu- lekarze z klauzulą sumienia najczęściej są przeciwnikami cesarskich
cięć i zmuszają rodzącą do porodu naturalnego, nawet w sytuacji zagrożenia życia matki lub
rodzącego się dziecka
6) zagrożenie dla zdrowia psychicznego kobiety w ciąży z płodem nierokującym szans na przeżycie
7) zagrożenie dla systemu opieki ginekologicznej – lekarz z klauzulą sumienia zatrudniony na stanowisku kierowniczym w przychodni lub szpitalu, wymusza na pracownikach stosowanie się do reguł jego sumienia i nie szanuje praw innych lekarzy – zabrania zakładania wkładek antykoncepcyjnych, wypisywania antykoncepcji, czy wykonywania aborcji zgodnej z prawem. Przypadki śmierci kobiet na patologii ciąży w śląskich szpitalach, wynikają ze niejawnego stosowania klauzuli sumienia.
8) wyłudzenia opłat za świadczone usługi, pomimo odmowy wypisywania recept z powodu klauzuli sumienia – narażenie pacjentek na poważne straty finansowe
10) zatajenie przed pacjentkami faktu, że lekarz korzysta z klauzuli, co naraża je na niepotrzebny stres i brak oczekiwanej opieki zdrowotnej
11) stosowanie przez lekarzy z klauzulą sumienia nie mających akceptacji międzynarodowych towarzystw ginekologicznych , metod leczenia niepłodności, tak zwanej NAPROTECHNOLOGII
12) posługiwanie się przez lekarzy z klauzulą nieaktualnymi informacjami dotyczącymi antykoncepcji, straszenie wydumanymi konsekwencjami stosowania antykoncepcji i świadome narażanie pacjentek na niechcianą ciążę i aborcję.
13) uzasadnienie odmów udzielenia gwarantowanych świadczeń medycznych religią i łączenie religii z medycyną, co powoduje zafałszowanie wiedzy medycznej i ma na celu wzbudzenie w pacjentkach poczucia winy- narzucanie swojej religii pacjentkom.
14) zakaz dla szpitala przytrzymywania relikwii świętych kościoła katolickiego, noszenia imienia świętego oraz zawierania umów z biskupami, zawierających zobowiązanie szpitala do leczenia zgodnego z wolą kościoła w zamian za relikwie lub świętego patrona. Szpital musi być przestrzenią świecką, w której pomoc znajdzie każdy pacjent. Szpital nie może naruszać wolności wyznania pacjentów, ani zmuszać ich do akceptacji światopoglądu jednej religii. W związku z mocnym prawnym umocowaniem klauzuli sumienia i poważnych szkód, jakie
wyrządza ona kobietom, Manifa Śląska postuluje wprowadzenie ustawy chroniącej pacjentki przed skutkami klauzuli sumienia. Propozycja Ministerstwa Zdrowia dotyczy jedynie nielicznych przypadków legalnej aborcji i nie wyczerpuje problemów z jakimi mierzą się pacjentki w tym zakresie.
Proponujemy następujące zapisy:
1) Dostępność antykoncepcji awaryjnej bez recepty
2) obowiązek placówek medycznych do zatrudnienia lekarza bez klauzuli w tych samych godzinach, na których pracuje lekarz z klauzulą, aby zapewnić ciągłość opieki medycznej
3) obowiązek placówek medycznych w zakresie informowania pacjentów na automatycznych sekretarkach, stronach internetowych, portalach społecznościowych i w rejestracji, że konkretny lekarz stosuje klauzulę sumienia. Za niespełnienie warunków 2 i 3, placówka może mieć odebrany kontrakt na ginekologię
4) prawo pacjentki do odmowy zgody na leczenie i wgląd w dokumentację medyczną przez lekarza stosującego klauzulę sumienia
5) nadużyciem jest stosowanie klauzuli sumienia w sytuacji zagrożenia życia kobiety w ciąży
6) przestępstwem jest nakłanianie pacjentek w ciąży do przerwania lub ograniczenia leczenia onkologicznego z powodu możliwości śmierci płodu w wyniku stosowanego leczenia
8)prawo pacjentki lub rodziny pacjentki (w przypadku jej śmierci) do odszkodowania w przypadku zastosowana klauzula sumienia naraziła ją na konsekwencje zdrowotne, spowodowała utratę życia, przerwanie leczenia lub niechcianą ciążę. Utrata prawa do wykonywania zawodu dla lekarza w przypadku zaistnienia sytuacji z punktu 8
9) wypisanie recepty na antykoncepcję lub skierowań na badania prenatalne nie jest objęte klauzulą sumienia
10) prawo pacjentki do odzyskania opłaty za wizytę w przypadku zatajenia przed wizytą faktu korzystania przez lekarza z klauzuli sumienia